Van Wieg tot Graf: Bernd Zweghuis-Zierleyn (1941-2013)

Bernd Zierleyn werd geboren in Amersfoort, maar groeide op in Duitsland. Later keerde hij terug, leidde een leven tussen twee werelden, maar voelde zich vooral Amersfoorter. 

De familiegeschiedenis van Bernd Zierleyn is roerig. Zijn vader, een Duitse handelaar in hang en sluitwerk, wilde zaken doen in Nederland en prikte op de kaart Amersfoort aan. Dat lag lekker centraal en had een station. Begin jaren dertig verhuisde de familie naar de keistad. Er werd een huis in het Bergkwartier gebouwd, met ruimte voor een kantoor. Het beviel hier al snel zo goed dat het gezin zich wilde laten naturaliseren.

De familie Zierleyn moest niets hebben van het naziregime. Maar vanwege de oorlogsdreiging kwam er geen toestemming voor naturalisatie. Op het moment dat de oorlog uitbrak was het gezin nog steeds Duits, met alle gevolgen van dien. In 1944 verhuisde het gezin Zierleyn terug naar Duitsland omdat de situatie te onveilig werd. De vader van Bernd sprak met een zakenrelatie af dat die het bedrijf zo goed en zo kwaad zou voortzetten. Een vriend mocht het huis voor een prikkie overnemen, onder voorbehoud dat de Zierleyns er na de oorlog weer konden intrekken.

Ontvijanding
Maar het liep anders. Na de oorlog moest de vader van Bernd een moeizame ontvijandingsprocedure volgen om weer toegang tot Nederland te krijgen. Tijdens deze procedure bleef hij verbannen uit Nederland. Ondertussen kon de goede vriend zich geen afspraken meer herinneren en weigerde hij het huis in Amersfoort te verlaten. De familie Zierleyn spande een rechtszaak aan en kreeg in 1965 gelijk, maar de ouders van Bernd maakten dit niet meer mee: zijn moeder overleed al in 1947, zijn vader volgde in 1954. Op zijn dertiende was Bernd dus wees. Tante Lene, een zus van zijn vader, voedde hem verder op. Hij werd van school gehaald om een opleiding te volgen. Begin jaren zestig besloot Bernd terug te gaan naar Amersfoort om het sluimerende familiebedrijf Ambouw nieuw leven in te blazen, in 1965 trouwde hij en trok met zijn kersverse bruid in het huis dat zijn vader had gebouwd, waar hij geboren was en dat net weer in het bezit van de familie was gekomen.

BMW Isetta
Bernd bouwde Ambouw uit tot een bedrijf met dertig personeelsleden in Hoevelaken. Eind jaren negentig verkocht hij het bedrijf, zodat hij zich op zijn grote hobby kon storten: BMW’s. Zoon Christian: ‘van jongs af aan was mijn vader gek op oldtimers. Toen een oom ooit een BMW Isetta kocht, was dat meteen ware liefde. Begin jaren ’80 kocht pa er zelf één. Hele verhalen had hij erover. Hoe bijzonder dat autootje was. Het is een soort Messerschmitt, met de deur aan de voorkant. Als je de deur opent, klapt het stuur weg en heb je een bankje voor twee personen. De Isetta werd zo goed verkocht, dat het noodlijdende BMW er in de jaren zestig daardoor weer bovenop kwam. Een mooi verhaal is dat mijn vader een keer met de Isetta over de snelweg van Hoevelaken naar huis besloot te rijden. Normaal hield hij van snelheid en hij had al enkele bekeuringen gekregen voor te hard rijden. Maar de topsnelheid van een Isetta is 70 kilometer per uur. Het was mijn vader ontgaan dat de minimum snelheid op de snelweg inmiddels 80 was geworden toen hij werd aangehouden voor te zacht rijden. Daar is hij lang mee gepest haha!’

Barokengel
Bernd sloot zich met zijn Isetta aan bij de DWAC, de dwergautoclub. Toen hij in 2003 een BMW502 uit 1961 aanschafte, bij kenners bekend als de ‘Barokengel’, en later een BMW3 CSI uit 1972, kwamen er nog een aantal lidmaatschappen bij. In 2008 werd hij voorzitter van de BMW Klassieke Autoclub. Bernd organiseerde toertochten, reed bruiloften met zijn Barokengel om de clubkas te spekken, las alle autotijdschriften en wist elk BMW probleem op te lossen. Christian: ‘hij was een gedreven, impulsieve, humoristische autogek.’

Familiegeschiedenisproject
Bernd Zierleyn was zich ook zeer bewust van zijn familiegeschiedenis en vertelde er vaak over. Hij had veel meegemaakt: de vlucht uit Amersfoort, het aantonen dat de Zierleyns geen nazi’s waren geweest, het verlies van het huis, de dood van zijn ouders. Christian: ‘voor zijn zeventigste verjaardag hebben mijn zus en ik onze vader een familiegeschiedenisproject cadeau gedaan. We zijn vier keer naar verwanten in Duitsland gegaan, hebben duizenden foto’s gescand, een stamboom gemaakt en mijn vader vier keer geïnterviewd op video over verschillende periodes. Die gesprekken gaan over zijn opa en vader. Hij zou ook over zichzelf vertellen, maar dat is er helaas nooit van gekomen. Toch zijn we blij dat we dat gedaan hebben.’

Kersenrit
Op weg met zijn vrouw naar Polen voor een toertocht, overleed Bernd in Duitsland aan een hartaanval. In de overlijdensadvertentie stond een afbeelding van de Barokengel. Tijdens zijn begrafenis op natuurterrein Heidepol nabij Arnhem werd Bernd uitgeleid door tweehonderd oldtimervrienden, waaronder zijn beste kameraad die in de BMW3 CSI reed. Op een stralende  julizondag werd onlangs de laatste door Bernd uitgezette en uiteindelijk aan hem opgedragen toertocht gereden, de kersenrit.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen in AD/Amersfoortse Courant van 15 juli 2013